ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

δημοσιεύθηκε στις 07/02/2014

Στις αρχές του του 16ου αιώνα ο Άγιος Θεωνάς, μετέπειτα μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, επανίδρυσε το μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας, ανακαινίζοντας εκ βάθρων ένα παλαιότερο μονύδριο, το οποίο η παράδοση ανάγει στα τέλη του 8ου αιώνα. Στο βίο του Αγίου που γράφτηκε τον 18ο αιώνα, αναφέρεται ότι ο Θεωνάς και η συνοδεία του ερχόμενοι από το Άγιον Όρος και "ευρόντες το μοναστήριον τούτον της Αγίας Αναστασίας, οπού ήτον τότε μονήδριον, μικρότατον, παλαιότατον και σεσαθρωμένον, ανήγειραν εκ βάθρων, και λίαν ικανά κελλία δια τους αδελφούς, και χάριτι Χριστού εσυνάχθησαν έως εκατόν πεντήκοντα αδελφοί και απερνούσαν κοινοβιακήν ζωήν".

Το μοναστήρι, που βρισκόταν σε ακμή κατά τη διάρκεια του 16ου και του 17ου αιώνα, έχοντας πολλά μετόχια και μεγάλο αριθμό μοναχών, υπέστη πολλά δεινά στην Επανάσταση του 1821 και το κτιριακό συγκρότημά του πυρπολήθηκε. Στα χρόνια που ακολούθησαν ανοικοδομήθηκε σταδιακά, έτσι ώστε όλα τα σημερινά κτίσματά του χρονολογούνται στον 19ο αιώνα. Μόνο στη νότια και την ανατολική πτέρυγα διακρίνεται ένα μεγάλο μέρος από τις αρχικές κατασκευές της μονής, του 16ου και 17ου αιώνα. Η πτέρυγα πήρε ακολούθως τη σημερινή μορφή, ύστερα από διαδοχικά έργα επισκευών.

Οι έρευνες στον κτιριακό οργανισμό και οι ανασκαφές που γίνονται μέσα στα πλαίσια του έργου για τη στερέωση και την αποκατάσταση του κτιρίου, άρχισαν να φέρνουν στο φως πολύτιμα στοιχεία για τις κατά καιρούς τροποποιήσεις του. Μεταξύ των άλλων αναγνωρίστηκε και αναπαραστάθηκε εν μέρει, μία μνημειακή τοξωτή στοά (δοξάτα), που κατασκευάστηκε το 1789 στον πρώτο όροφο της εξωτερικής όψης του κτιρίου. Η συνέχιση των ερευνών αναμένεται ότι θα προσκομίσει σημαντικά στοιχεία για τις αρχαιότερες περιόδους της ζωής του μοναστηριού, καθώς εντοπίστηκαν ήδη τα πρώτα ίχνη από κατασκευές παλαιότερες από το χρόνο θεμελίωσης της πτέρυγας, κατά πάσα πιθανότατα παλαιότερες του 16ου αιώνα.

Φωτογραφίες