ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΤΡΟΓΙΑΝ

δημοσιεύθηκε στις 07/02/2014

 ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΤΡΟΓΙΑΝ

Τα πρώτα ίχνη της θρησκευτικής ζωής στην περιοχή χρονολογούνται από τα τέλη του 16ου αιώνα ή ,σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες, ακόμη παλαιότερα ,περίπου το τέλος του Δεύτερου βουλγαρικού κράτους (γύρω στο 14ο αιώνα), όταν και η ίδια η πόλη της Troyan ιδρύθηκε. Σύμφωνα με τα αρχεία της μονής, που καταγράφηκαν από ένα άγνωστο μοναχό, η μονή ιδρύθηκε από κάποιον ερημίτη που ήρθε στην περιοχή και έχτισε ένα απλό κελί μερικά χρόνια μετά την πτώση του Δεύτερου βουλγαρικού κράτους. Ο ασκητής γρήγορα κέρδισε το σεβασμό των κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι άρχισαν να τον επισκέπτονται για πνευματική καθοδήγηση και συμβουλές. Αργότερα, έκτισε μια εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία.

Από την ίδρυση του έως και το 1830 το μοναστήρι έζησε δύσκολες στιγμές, όταν συχνά δεχόταν επιθέσεις και επιδρομές που το κατέστρεφαν, ενώ οι μοναχοί του έβρισκαν το θάνατο. Το μοναστήρι εξαρτιόταν πνευματικά από τους επισκόπους της κοντινής ελλαδικής εκκλησίας, οι οποίοι συχνά εκμεταλλεύονταν τα εδάφη του για προσωπικό όφελος, εντείνοντας τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε. Η λύση στο πρόβλημα ήρθε το 1830, όταν μια αντιπροσωπεία μοναχών επισκέφθηκε τον Πατριάρχη στην Κωνσταντινούπολη, με σκοπό να υποβάλουν αίτηση για τη θρησκευτική, διοικητική και οικονομική ανεξαρτησία της μονής του Troyan. Με τη συμπαράσταση του Μητροπολίτη της Troyan Ιλλαρίωνα, η αντιπροσωπεία των μοναχών τελικά κατόρθωσε αυτό για το οποίο είχε μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη. Ένα πατριαρχικό σιγίλλιο, με ημερομηνία 4 Δεκεμβρίου 1830, έδωσε το μοναστήρι την επιθυμητή αυτονομία, δηλώνοντας ότι είχε απαλλαγεί από τη δικαιοδοσία του τοπικού επισκόπου της Lovech και ήταν άμεσα υπαγόμενο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Από εκείνο το σημείο και μετά, το μοναστήρι άκμασε και κατάφερε να εξελιχθεί σε πολιτιστικό και θρησκευτικό κέντρο.

Εκτός από το θρησκευτικό του ρόλο, το μοναστήρι αναδείχτηκε σε πνευματικό φυτώριο που έδωσε στο βουλγαρικό έθνος συγγραφείς, μεταφραστές, δασκάλους αλλά και ιστορικούς, όπως ο μοναχός Spirodon, συγγραφέας του δεύτερου βιβλίου για τη βουλγαρική ιστορία (1792). Επίσης, συνδέθηκε με το βουλγαρικό αγώνα κατά της Τουρκοκρατίας. Ομοίως, στη μονή του Troyan φιλοξενήθηκε συχνά ο περίφημος βούλγαρος Απόστολος της Ελευθερίας, ο Vassil Levski, όπως και σε άλλα μοναστήρια. Οι τελευταίες επαναστατικές επιτροπές δεν σχηματίζονταν μόνο στην πόλη του Troyan, αλλά και στο ίδιο το μοναστήρι. Στη μυστική επιτροπή του μοναστηριού συμμετείχαν περίπου 80 μοναχοί και είχε επικεφαλής τον αρχιμανδρίτη Makari. Εκείνη την εποχή (μέσα 19ου αιώνα) η παραγωγή των βιβλίων στο μοναστήρι μειώθηκε, αλλά αυτό ήταν μόνο εξαιτίας της ενασχόλησης των μοναχών με την προμήθεια όπλων. Κατά τη διάρκεια του Απελευθερωτικού ρωσοτουρκικού πολέμου, ο Makari επέτρεψε να μετατραπεί το μοναστήρι σε ένα νοσοκομείο εκστρατείας για τους Ρώσους.

Το μοναστήρι είναι χτισμένο στο στυλ της βουλγαρικής Αναγέννησης. Το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου είναι το παλαιότερο αλλά και το καλύτερα διατηρημένο θρησκευτικό κτίριο στην περιοχή, αν και βρίσκεται έξω από το σημερινό μοναστηριακό συγκρότημα, περίπου μισή ώρα απόσταση με τα πόδια νότια από αυτό. Το καθολικό της μονής που είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, χτίστηκε το 1835 με δαπάνες του άρχοντα του χωριού της Peshtera, που ονομαζόταν Κωνσταντίνος. Η εκκλησία χτίστηκε από πορώδη ασβεστόλιθο και μεγάλους πλίνθους σε εναλλασσόμενες στρώσεις και ξεχωρίζει με την αρχιτεκτονική του, προκαλώντας το θαυμασμό των επισκεπτών του.

Όπως πολλά άλλα βουλγαρικά μοναστήρια κι αυτό επίσης έχει τη θαυματουργή εικόνα του, η οποία έφθασε στο μοναστήρι κατά τη στιγμή της ίδρυσής του, την εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας. Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα δωρήθηκε από κάποιον μοναχό, που στο δρόμο του από το Άγιο Όρος για την σημερινή Ρουμανία έμαθε για τον ερημίτη που ζούσε κοντά στο Troyan και έμεινε κάποιο διάστημα μαζί του.

Αν και τα κτίρια του μοναστηριού χτίστηκαν από διάφορα εργαστήρια σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, η δομή του μοναστηριού διακρίνεται για την αρμονία της.Τα κτίρια του μοναστηριού είναι τριώροφα και τετραώροφα, με μεγάλες βεράντες που βλέπουν στην εσωτερική αυλή και είναι δομημένα με στήλες και παραπέτα στο στυλ των παλιών βουλγαρικών σχολείων.

Οι τοιχογραφίες του μοναστηριού και της εκκλησίας έγιναν το 1847 - 1849 από το διάσημο βούλγαρο καλλιτέχνη, Zahari Zograf της σχολής εικονογράφησης του Samokov. Οι εικόνες του καθολικού αποτελούν στην πλειοψηφία τους έργα άλλων καλλιτεχνών της σχολής του Samokov, συμπεριλαμβανομένων του αδερφού του Zahari, Dimitar Zograf. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Zahari και οι συμμαθητές του ζωγράφισαν ένα μεγάλο αριθμό από τις τοιχογραφίες και σε πολλά ακόμη μοναστήρια, εκείνες του Troyan θυμίζουν πολλά άλλα μέρη, συμπεριλαμβανομένου και του δημοφιλούς μοναστηριού της Rila. Ωστόσο, η διακόσμηση του μοναστηριού του Troyan είναι πιο περίπλοκη και χαρακτηρίζεται περισσότερο από μπαρόκ φύλλα και περιπλεγμένα κλαδιά.

Παρομοίως με τα άλλα μοναστήρια στα οποία εργαζόταν (όπως για παράδειγμα στο μοναστήρι του Bachkovo) και πάλι ο Zahari ζωγράφισε την προσωπογραφία του στο πορτρέτο του ηγουμένου. Πρωτότυπη είναι η απεικόνιση στο ιερό ομάδας 27 μοναχών που ζούσαν στο μοναστήρι την εποχή εκείνη. Μια ενδιαφέρουσα τοιχογραφία που στην πραγματικότητα δεν ταιριάζει με τις υπόλοιπες τοιχογραφίες του μοναστηριού, είναι αυτή που βρίσκεται σε έναν από τους εξωτερικούς τοίχους των κελιών. Ο Zahari Zograf απεικονίζει ένα λιοντάρι και έναν ελέφαντα, που συμβολίζουν τη δύναμη και την υπομονή του βουλγαρικού λαού, κατά τη μακρά οθωμανική κυριαρχία. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της εκκλησίας, που είναι κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από ξύλο καρυδιάς και φιλοτεχνημένο από τους μαθητές της σχολής καλών τεχνών της Tryavna, είναι επίσης εντυπωσιακό.

 
επιστροφή