ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΕΙΚΟΣΙΦΟΙΝΙΣΣΑΣ ΔΡΑΜΑΣ

δημοσιεύθηκε στις 07/02/2014

 

Η ιερά μονή της Εικοσιφοίνισσας διατρέχει την ιστορία πολλούς αιώνες πίσω και βρίσκει την ίδρυση της στα χρόνια της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου. Σύμφωνα με την παράδοση λοιπόν, αναφέρεται η ίδρυση ναού και μοναστικού οικισμού από τον επίσκοπο Φιλίππων Σώζων, στη θέση Βίγλα της περιοχής της Δράμας, που βρίσκεται 50 μέτρα ανατολικότερα από τη σημερινή μονή. Στη θέση αυτή τα σωζόμενα ερείπια ισχυρού τείχους μαρτυρούν την ύπαρξη αρχαίου μεγάλου φρουρίου.

Ο πρώτος ωστόσο επίσημα κτίτορας της μονής , ήταν ο Άγιος Γερμανός. Ακολουθώντας, σύμφωνα με το βίο του, ένα όραμα που είχε, όταν ασκήτευε στη μονή Τιμίου Προδρόμου στους Αγίους Τόπους, ήρθε στο όρος Παγγαίο, κοντά στα ερείπια της Βίγλας, με σκοπό να ιδρύσει ένα μοναστήρι προς τιμή της Παναγίας. Σκάβοντας για τη θεμελίωση του ναού, βρήκε δύο σταυρούς που προέρχονταν πιθανότατα από τον αρχαίο ναό που έκτισε ο επίσκοπος Σώζων. Από την εποχή του αγίου Γερμανού πήρε και την ονομασία του το μοναστήρι, που τη διατήρησε και τους κατοπινούς αιώνες, ως και τις μέρες μας ενώ η επικρατέστερη εκδοχή για την ονομασία οφείλεται στο θαύμα της εικόνας της Παναγίας, η οποία έλαμπε και σκορπούσε φως φοινικούν, δηλαδή κόκκινο, όπως η πορφύρα των Φοινίκων. Απ' αυτό προέρχεται και η ονομασία: Εικών φοινίσσουσα - Εικών-φοίνισσα.

Η ιστορία του μοναστηριού μετά τον Άγιο Γερμανό, και για αρκετούς αιώνες μας είναι τελείως άγνωστη. Σύμφωνα με αρχαιολογικές ενδείξεις ο κεντρικός ναός κτίστηκε εκ νέου κατά τον 11ο αιώνα και διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες. Αυτή την περίοδο η μονή έγινε επίσης σταυροπηγιακή, απευθείας εξαρτώμενη από τον Πατριάρχη δηλαδή. Το μοναστήρι γνώρισε νέα λάμψη ουσιαστικά από το 1472 όταν ήρθε σ' αυτό ο Οικουμενικός Πατριάρχης Διονύσιος που θεωρείται δεύτερος κτίτορας της μονής. Ο τελευταίος ήρθε στην Εικοσιφοίνισσα το 1472, όταν συκοφαντήθηκε, άδικα, και παραιτήθηκε από το θρόνο του. Κατά το μακρύ διάστημα της παραμονής του, ανήγειρε πολλά νέα κτίσματα και εξωράισε εσωτερικά και εξωτερικά το ναό, και τα λείψανα του διασώζονται στην ιερά μονή.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η αίγλη που απόκτησε το μοναστήρι τα κατοπινά χρόνια έφτασε σε αξιοθαύμαστα για την εποχή και την περιοχή μεγέθη. Το 1507,σύμφωνα με πληροφορίες ενός κατάστιχου του 16ου αιώνα, ζούσαν σ αυτό συνολικά 172 άτομα. Δυστυχώς το έτος αυτό πραγματοποιήθηκε η σφαγή από τους τούρκους όλων των μοναζόντων για τη δράση που έδειξαν αυτοί στην ενίσχυση του χριστιανικού φρονήματος των κατοίκων της περιοχής . Ωστόσο άφησαν απείραχτα το ναό και τα κτίρια της μονή και το οικουμενικό Πατριαρχείο έλαβε άδεια από το σουλτάνο για την αναδιοργάνωση της μονής το 1510 και η διακυβέρνηση της ανατέθηκε σε μοναχούς της μονής Βατοπεδίου και η μονή γνώρισε και πάλι καινούρια άνθιση. Κατά τους αιώνες της ακμής της ανεγέρθηκαν και επισκευάστηκαν πολλά κτίσματα. Μετά την πυρκαγιά του 1854 που αποτέφρωσε τη δυτική πλευρά της, την επιδημία χολέρας το 1864 που αποδεκάτισε τους μοναχούς, τις λεηλασίες των Βουλγάρων το 1917 και το 1943, η Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας άρχισε να επαναλειτουργεί ως γυναικείο μοναστήρι το 1965.

Ιδιαίτερα αξιόλογη ήταν η βιβλιοθήκη της Εικοσιφοίνισσας, που περιελάμβανε 1300 τόμους βιβλίων .Το πλούσιο αρχείο της μονής, κυρίως σε κώδικες, λεηλατήθηκε το1917, στη διάρκεια της δεύτερης βουλγαρικής κατοχής (1916-1918).

Το καθολικό της μονής άρχισε να κατασκευάζεται από τα τέλη του 18ου αι., αφού διατηρήθηκε το Ιερό και το τέμπλο του παλιότερου ναού, του 11ου αιώνα, ενώ η ανοικοδόμησή του προχώρησε σε μια δεύτερη φάση την περίοδο 1837-1842. Το εξαιρετικό ξυλόγλυπτο τέμπλο, όπου βρίσκεται και η Αχειροποίητος εικόνα της Παναγίας, τελείωσε το 1803 από Χιώτες τεχνίτες. Οριστικά η εικόνα επανατοποθετήθηκε το 1946 στο καθολικό του ναού με την απελευθέρωση. Οι σωζόμενες τοιχογραφίες στο εξωτερικό του ναού έγιναν μεταξύ του 1858 και 1864 από το Μολδαβό ζωγράφο Ματθαίο, γνωστό και από έργα του στο Άγιο Όρος, μαζί με τον θεσσαλονικιό βοηθό του Νικόλαο. Στον εξωνάρθηκα εικονίζονται θέματα από την Παλαιά Διαθήκη, την πλάση του Αδάμ και της Εύας και την απομάκρυνση των πρωτοπλάστων, από την Αποκάλυψη, από την Καινή Διαθήκη, τη Γέννηση της Θεοτόκου, καθώς και πρόσωπα που σχετίζονται με την ιστορία της μονής, όπως ο άγιος Γερμανός και ο Πατριάρχης Διονύσιος. Οι εικόνες του κυρίου ναού είναι πιο πρόσφατες εξαιτίας της καταστροφής του παλαιότερου εικονογραφικού διακόσμου από τους κατακτητές.

Μέσα στον περίβολο της μονής βρίσκονται η επιβλητική εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τα κελιά των μοναχών, το ηγουμενείο, το αρχονταρίκι, παρεκκλήσι αφιερωμένο στην αγία Παρασκευή, όπου αναβλύζει το αγίασμα, το κοιμητήριο και ο κοιμητηριακός ναός των Αγίων Αναργύρων, καθώς και μουσείο.

Σήμερα ζούνε στο μοναστήρι 25 μοναχές. Πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου στη γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 14 Σεπτεμβρίου στη μνήμη του Τιμίου Σταυρού και στις 21 Νοεμβρίου στη μνήμη των Εισοδίων της Θεοτόκου.

επιστροφή